Theo nhận định của VSA, việc các sản phẩm thép giá rẻ và thép hợp kim chứa Bo từ Trung Quốc tràn về Việt Nam ngày một tăng đã và đang ảnh hưởng xấu đến kết quả sản xuất kinh doanh của các nhà sản xuất thép xây dựng trong nước khiến sức tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp giảm, tồn kho ngày một tăng, sản xuất cầm chừng, thậm chí là đình đốn sản xuất và làm lũng đoạn thị trường trong nước.

Chính vì vậy, việc cạnh tranh gay gắt, quyết liệt theo hướng giảm giá bán để giành thị phần của các đối thủ sẽ chỉ làm cho nhiều doanh nghiệp càng rơi vào tình cảnh thua lỗ và triệt tiêu lẫn nhau.

Phó Chủ tịch VSA Nguyễn Tiến Nghi cho biết, tình hình kinh tế khó khăn, thị trường bất động sản trầm lắng, để tiêu thụ sản phẩm các nhà sản xuất thép đã giảm giá bán là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, để giành giật thị phần có những doanh nghiệp không chỉ giảm giá nhiều lần lên đến cả triệu đồng/tấn mà còn giảm dưới giá sản xuất. Điều này đang làm méo mó thị trường và gây trở ngại cho nhiều doanh nghiệp trong ngành thép.

Theo VSA, hiện nay cả nước có khoảng 30 đơn vị sản xuất thép, mỗi đơn vị có lĩnh vực hoạt động khác nhau, như có đơn vị nhập thép phế liệu, đơn vị thì nhập phôi, đơn vị lại áp dụng công nghệ cao, có đơn vị còn áp dụng công nghệ lạc hậu… dẫn tới giá thành rất khác nhau. Từ việc sản xuất theo điều kiện của mỗi đơn đã vị khác nhau, dẫn tới giá thành khác nhau, nhất là trong điều kiện thị trường hiện nay khó khăn, tiêu thụ thép chậm, vì thế dễ dẫn tới cạnh tranh không lành mạnh.

Tại cuộc họp, đại diện nhiều doanh nghiệp thép cho biết, hiện nay cả nước có khoảng 30 đơn vị sản xuất thép nhưng có thực tế là vẫn còn tình trạng doanh nghiệp sản xuất thép dùng nguyên liệu đầu vào không chuẩn, chi phí sản xuất thấp hơn so với các lò đúng tiêu chuẩn quy định nên nhà sản xuất không phải chi phí cho việc tinh luyện và làm sạch thép ở mức độ cho phép nên cho sản phẩm phôi rất rẻ, chênh lệch lên đến triệu đồng/tấn.

Tuy nhiên, với công nghệ sản xuất như vậy, chất lượng thép cũng không đảm bảo, người tiêu dùng rất khó phân biệt đâu là sản phẩm kém chất lượng nên doanh nghiệp vẫn bán được hàng. Ngược lại, với doanh nghiệp đầu tư thiết bị công nghệ hiện đại cho ra những sản phẩm đảm bảo chất lượng, nhưng giá thành cao hơn lại rất khó tiêu thụ sản phẩm và không thể chạy đua được với những đợt giảm giá của các doanh nghiệp trên.

Cạnh tranh trong nước đã khó, các doanh nghiệp sản xuất trong nước còn phải cạnh tranh với thép nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc tràn về Việt Nam ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, thị trường còn xuất hiện tình trạng thép cuộn có chứa hàm lượng Bo cũng nhập khẩu từ Trung Quốc trà trộn và đội lốt thép hợp kim để được ưu đãi thuế khi nhập về Việt Nam có giá rẻ hơn càng khiến doanh nghiệp sản xuất trong nước khó khăn hơn.

Thống kê của VSA cho thấy, năm 2012 các doanh nghiệp thương mại đã nhập thép xây dựng (cuộn, thanh, hình) có chứa Bo khoảng 427.000 tấn từ Trung Quốc, tăng 331% so với năm trước và trong 5 tháng đầu năm 2013, lượng thép này nhập về lên đến 270.000 tấn, cao hơn con số 248.000 tấn thép cuộn nhập về cả năm 2012.

Tại cuộc họp này, đại diện nhiều doanh nghiệp cũng như VSA khẳng định, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, thị trường tiêu thụ chậm, đặc biệt là cung vượt xa cầu và phải cạnh tranh với thép nhập khẩu giá rẻ, việc cạnh tranh, giành giật nhau thị phần và giảm giá chỉ khiến chính các doanh nghiệp trong nước chịu thiệt, thậm chí là lỗ và khó có khả năng nâng cao cạnh tranh sản phẩm trên thương trường cũng như việc tái đầu tư sản xuất của doanh nghiệp.

Hiện nay, chi phí cho đầu vào sản xuất thép không giảm mà một số mặt hàng còn tăng giá, khiến cho giá thành sản xuất thép cũng tăng theo. Do đó, hàng sản xuất ra bán không có lãi thì cũng phải bán bằng giá thành sản xuất, không nên bán lỗ, nếu bán lỗ thì doanh nghiệp khó tồn tại trong bối cảnh thị trường khó khăn kéo dài như hiện nay.

Cùng với đó, các doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, tìm thị trường xuất khẩu ngoài những thị trường truyền thống vốn có của mình đồng thời sớm áp dụng “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thép làm cốt bêtông - Quy chuẩn Việt Nam 07:2011/BKHCN” theo công bố để tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm hạn chế tối đa thép nhập khẩu, đặc biệt là thép kém chất lượng trà trộn trên thị trường.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần từng bước thay đổi thiết bị công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm trên thị trường đồng thời cần nâng cao công tác quản trị điều hành, giảm tối đa các loại chi phí để hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh, đặc biệt là không sản xuất tràn lan để tồn kho nhiều. Ngoài ra, Chính phủ cũng cần tạo cơ chế, chính sách hơn nữa để kích thích thị trường bất động sản, xây dựng để thúc đẩy tiêu thụ thép ; đồng thời giảm thuế giá trị gia tăng từ 10% xuống 5% để kích thích tiểu thụ.../.